ایمنی موتورسیکلت، اسکوتر و موتورسیکلت های سبک (موپد) (PTWs: Powered Tow-Wheelers)
موتورسیکلت‌سواران در همهٔ کشورها جزو آسیب‌پذیرترین کاربران جاده محسوب می‌شوند و نسبت به رانندگان خودرو ۹ تا ۳۰ برابر بیشتر در معرض خطر مرگ و جراحت شدید قرار دارند . با وجود پیشرفت ایمنی خودروها، تلفات موتورسیکلت‌سواران در بسیاری از کشورها کاهش نیافته و حتی رو به افزایش بوده است.
۱. چرا موتورسیکلت‌سواران در خطر بیشتری هستند؟
نبودِ حفاظت فیزیکی در زمان تصادف، بر خلاف خودروها.
خطاهای ادراکی رانندگان خودرو؛ بسیاری از برخوردها در چهارراه‌ها ناشی از دیده‌نشدن موتورسیکلت است .
حساسیت بالا به شرایط جاده؛ ناهمواری، باران، شن، مانع کوچک یا ضربهٔ باد می‌تواند باعث زمین‌خوردن شود.
سرعت و الکل/مواد از عوامل اصلی شدت و وقوع تصادف هستند.
مهارت پایین به‌ویژه در نوجوانان، جوانان و «راننده های بازگشته» (افرادی که سال‌ها موتور نرانده‌اند و دوباره شروع می‌کنند) .
۲. الگوهای رایج تصادف
طبق مطالعات:
>> ۳۰٪ تصادفات مرگبار در چهارراه‌ها رخ می‌دهد، اغلب هنگام پیچیدن خودروها یا عبور از جلوی موتورسیکلت .
>> تصادفات تک‌وسیله‌ای (بدون برخورد با خودروی دیگر) بخش بزرگی از تلفات را تشکیل می‌دهد؛ معمولاً در جاده‌های روستایی و هنگام از دست دادن تعادل یا برخورد با مانع ناگهانی .
>> تصادف با عابرپیاده در حال افزایش است، به‌خصوص در شهرها .
۳. عوامل موثر بر آسیب‌دیدگی
وجود موانع کنار جاده مثل گاردریل‌های فلزی که برای موتورسواران بسیار خطرناک‌اند و شدت جراحات را چندبرابر می‌کنند .
دید کم به دلیل اندازه کوچک موتورها. استفاده از «چراغ روز» اجباری، به صورت چشمگیر (تا ۲۹٪) تصادفات را کاهش می‌دهد .
کیفیت زیرساخت؛ ناهمواری، خط‌کشی نامناسب، شن و ماسه و طراحی نامناسب پیچ‌ها از عوامل مهم تصادفات هستند.
--
اقدامات مرتبط با انسان
ـ آموزش مهارت‌های کاربردی موتورسواری در ترافیک، نه فقط مانورهای محوطه بسته .
- آموزش رانندگان خودرو برای توجه به موتورسواران (کنترل نقاط کور، استفاده از راهنما) .
- اجرای قوانین سرعت، کلاه ایمنی و الکل/مواد.
-
اقدامات مرتبط با وسیله
ـ کلاه ایمنی استاندارد و درست بسته شده، مؤثرترین وسیلهٔ نجات‌بخش است.
ـ ترمز ABS نقش مهمی در جلوگیری از لغزش دارد.
ـ چراغ روشنایی روز (AHO) باید روی کل ناوگان اجباری شود.
-
اقدامات مرتبط با زیرساخت
اصلاح نقاط پرتصادف و төртک‌ها.
طراحی «انسان محور» مثل حذف لبه‌های تیز و کف‌سازی یکنواخت.
مدیریت سرعت در مسیرهای پرخطر موتورسواران.
رویکرد سیستم ایمن (Safe System)
تأکید می‌کنیم که ایمنی PTW (موتورسیکلت/اسکوترها و موپدها) فقط با تغییر رفتار حل نمی‌شود؛ باید همزمان روی:
انسان – وسیله – زیرساخت – مدیریت سرعت کار شود تا خطای انسانی به مرگ و جراحت شدید منجر نشود .
---